So sánh định dạng PCM và DSD – Khác biệt ra sao trong trải nghiệm nghe?

1. Hai chuẩn âm thanh số được ưa chuộng nhất hiện nay

Trong thế giới audio kỹ thuật số, PCM và DSD là hai định dạng phổ biến nhất dùng để lưu trữ và truyền tải tín hiệu âm thanh chất lượng cao.

Bạn có thể bắt gặp các định dạng này khi nghe nhạc Hi-Res, sử dụng DAC hoặc tải các file nhạc lossless từ các nền tảng như HDtracks, Qobuz, NativeDSD...

Nhưng liệu bạn đã hiểu:

• PCM và DSD khác nhau như thế nào?
   
• Định dạng nào cho chất âm tốt hơn?
   
• Thiết bị của bạn phù hợp với loại nào?
   

Hãy cùng Nhạc Số Hà Nội phân tích sâu hai định dạng này để chọn được cách thưởng nhạc tối ưu nhất.

2. Định nghĩa PCM và DSD là gì?

2.1 PCM – Pulse Code Modulation

• PCM là chuẩn mã hóa tín hiệu âm thanh số phổ biến nhất hiện nay.
   
• Tín hiệu âm thanh được lấy mẫu theo thời gian cố định, mỗi mẫu được mã hóa bằng số nhị phân (digital).
   

Ví dụ:

• CD Audio dùng PCM 16bit/44.1kHz
   
• Nhạc Hi-Res thường là 24bit/96kHz hoặc 24bit/192kHz
   

📌 PCM được sử dụng trong mọi hệ điều hành, phần mềm audio, trình phát nhạc, DAC...

2.2 DSD – Direct Stream Digital

• DSD là định dạng âm thanh do Sony và Philips phát triển cho đĩa SACD.
   
• DSD sử dụng 1-bit dữ liệu ở tần số lấy mẫu cực cao, ví dụ:
   
  • DSD64 = 2.8224 MHz
     
  • DSD128 = 5.6448 MHz
     
  • DSD256 = 11.2896 MHz
     

➡️ DSD không mã hóa tín hiệu thành “từng điểm dữ liệu” như PCM, mà lưu dưới dạng dòng bit liên tục, mô phỏng biên độ sóng.

3. So sánh kỹ thuật giữa PCM và DSD

📌 Lưu ý: Một số DAC sẽ convert DSD → PCM nội bộ nếu không hỗ trợ DSD Native.

4. Chất âm PCM vs DSD: Người nghe cảm nhận thế nào?

4.1 PCM – Chi tiết, chính xác, trung tính

• Rất rõ nét, đặc biệt ở mid và high
   
• Âm trường rõ, tầng lớp tách bạch
   
• Tái hiện nhạc cụ có độ chính xác cao
   
• Tùy chỉnh filter, upsampling dễ dàng
   

➡️ Phù hợp với: jazz, cổ điển, acoustic, người thích âm trung thực

4.2 DSD – Mượt mà, mềm mại, analog-like

• Dòng âm “liền mạch”, cảm giác “analog”
   
• Dải cao ít chói, rất “êm tai”
   
• Bass sâu, lan tỏa, ít gắt
   
• Thể hiện vocal ngọt ngào
   

➡️ Phù hợp với: vocal, nhạc nhẹ, new age, thư giãn

💡 Lưu ý: Cảm nhận chất âm còn tùy thuộc DAC, amp, tai nghe, file nguồn – không chỉ do định dạng.

5. Dung lượng file & khả năng lưu trữ

➡️ DSD chiếm dung lượng lớn hơn nhiều → yêu cầu ổ cứng dung lượng lớn, tốc độ cao (SSD, NAS).

6. Thiết bị nào hỗ trợ PCM & DSD tốt?

DAC hỗ trợ tốt cả 2:

• Topping D90SE: hỗ trợ PCM 32bit/768kHz, DSD512 Native
   
• Gustard X26 Pro: giải mã DSD512 và PCM cao
   
• Denafrips Pontus II: hỗ trợ DSD1024 qua I2S
   
• SMSL SU-10: hỗ trợ MQA + DSD512 đầy đủ
   

👉 DAC tốt sẽ xử lý DSD theo chuẩn native (thuần túy) hoặc DoP (DSD over PCM)

7. Streaming & chơi nhạc thực tế

7.1 Với người nghe online

• Qobuz, Tidal, Apple Music… chủ yếu phát nhạc PCM (WAV, FLAC)
   
• DSD không hỗ trợ streaming → chỉ chơi offline từ ổ cứng hoặc server cá nhân
   

7.2 Với người chơi file nhạc

• DSD thường cần:
   
  • Trình phát chuyên dụng (Foobar2000, JRiver, Roon, HQPlayer)
     
  • DAC hỗ trợ DSD Native hoặc DoP
     
  • Kết nối USB hoặc I2S
     

→ Nếu bạn nghe qua điện thoại, laptop thông thường, PCM dễ dùng và tiết kiệm tài nguyên hơn nhiều.

8. Kết luận: PCM hay DSD – nên chọn định dạng nào?

✅ PCM: phổ biến, linh hoạt, chi tiết
✅ DSD: trải nghiệm analog-like, cần đầu tư thêm thiết bị